przestępstwa gospodarcze

Jak skutecznie chronić tajemnicę przedsiębiorstwa lub informacje poufne?

Pracownik zwalnia się z Twojej firmy lub spółki. Zdarza się. Po jakimś czasie okazuje się, że zakłada własną firmę lub zatrudnia się w konkurencyjnej spółce. Zauważasz, że Twoje obroty maleją, masz mniej zleceń. Startujesz w tych samych przetargach, co firma byłego pracownika i przegrywasz, bo oni zaproponowali niższą cenę. Zaczynasz się niepokoić. Powoli domyślasz się się, że to były pracownik w jakiś sposób wykorzystał Twoje rozwiązania technologiczne, organizacyjne, know-how lub Twoje projekty. Sprawdzasz komputer, na którym pracował, jego skrzynkę mailową. Okazuje się, że skopiował Twoją dokumentację na pen-drive lub wysłał do kogoś maila z Twoimi projektami. Myślisz sobie – „I tu go mam, mam dowody, okradł mnie, zostanie ukarany!”.

Jest to scenariusz, który widziałam wielokrotnie. W większości przypadków okazuje się, że nie masz na nic dowodów, ponieważ wcześniej nie zadbałeś o to, by ochronić swoje pomysły, dokumentację, rozwiązania, know-how.

W rozmowach często słyszę: „Ale przecież w umowach podpisanych z pracownikami mam zakaz konkurencji, więc chronię tajemnicę swojego przedsiębiorstwa i tajemnicą handlową”. I tutaj pojawia się kolejna kwestia, która jest na tyle istotna, że aż napiszę ją Caps Lockiem, czyli:

ZAKAZ KONKURENCJI NIE TWORZY TAJEMNICY PRZEDSIĘBIORSTWA ANI INFORMACJI POUFNYCH

Zapamiętaj to! Zakaz konkurencji oznacza, że po odejściu przez pracownika z Twojej firmy nie będzie on mógł przez określony w umowie czas prowadzić działalności konkurencyjnej wobec Ciebie. Zakaz konkurencji nie ma jednak żadnego wpływu na ochronę Twojej tajemnicy handlowej, projektów, know-how, itd.

Jak skutecznie chronić tajemnicę przedsiębiorstwa lub informacje poufne?

By jakiekolwiek informacje mogły stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa konieczne jest łączne spełnienie 3 warunków:

  1. Muszą być to informacje, które nie zostały dotychczas ujawnione do wiadomości publicznej. Jeśli zatem chwalisz się listą swoich kontrahentów czy szczegółowymi projektami produkowanych przez Ciebie urządzeń na własnej stronie internetowej, to potem w razie wykorzystania tych informacji przez Twojego byłego pracownika nie możesz powoływać się na to, że wykorzystał je, skoro Ty je wcześniej ujawniłeś – nawet gdy udowodnisz, że ten pracownik uzyskał dostęp do tej listy w inny sposób, np. zgrał ją z innego pliku na komputerze służbowym.
  2. Informacje muszą posiadać wartość gospodarczą, np. o charakterze technicznym, technologicznym, organizacyjnym takie jak: informacje o technologii produkcji, używanych materiałach, marżach.
  3. Musisz podjąć działania niezbędne w celu zachowania poufności tych informacji. To jest najczęściej zaniedbywany warunek przez menedżerów.

Przykładami takich działań ochronnych są:

  • hasła do komputerów, programów,
  • szyfrowanie dokumentów,
  • ograniczony dostęp do tych informacji (np. pracownik działu produkcji nie ma dostępu do informacji działu handlowego),
  • zamykanie dokumentów w szafkach,
  • poinformowanie pracowników, jakie informacje stanowią tajemnice przedsiębiorstwa/są poufne i udokumentowanie tego faktu – podpisanie przez pracowników oświadczeń, że zapoznali się z tym, co stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa,
  • zawarcie z pracownikami umów o zachowaniu tajemnicy przedsiębiorstwa/o zachowaniu w tajemnicy informacji poufnych (NDA – Non Disclosure Agreement).

Dwa ostatnie elementy są bardzo często pomijane, a powinny istnieć już w chwili zatrudniania każdego nowego pracownika. W takim wypadku od samego początku pracy masz w ręku dowód, że pracownik był świadomy co stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa/informację poufną w firmie lub w spółce i że świadomie przyjął na siebie zobowiązanie nieujawniania tych informacji oraz niewykorzystywania ich. Jeżeli masz opracowaną w firmie politykę ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa/informacji poufnych oraz zabezpieczasz te informacje, to w razie przyszłych działań pracowników wykorzystujących tę tajemnicę będziesz w stanie udowodnić, że powinni oni odpowiadać za naruszenie tej tajemnicy. Ujawnienie lub wykorzystanie tajemnicy przedsiębiorstwa lub informacji poufnych stanowi przestępstwo, a powyższe narzędzia pozwolą Ci chronić cenne informacje i doprowadzić do skazania nierzetelnego pracownika w procesie karnym.

Jeżeli nie chronisz swoich firmowych informacji w wyżej opisany sposób, to wiedz, że z sam obowiązek lojalności pracownika wobec pracodawcy czy zakaz konkurencji nie pomoże Ci w przyszłości podjąć kroków prawnych przeciwko pracownikowi, który w innej firmie wykorzysta Twoje informacje, projekty, dokumentację czy know-how, a tylko Ty na tym stracisz. Dzięki tym informacjom nowe miejsce zatrudnienia takiego pracownika będzie w stanie oferować niższą cenę Twoim kontrahentom czy w ramach ubiegania się o zamówienia publiczne, ponieważ zaoszczędzili oni na uzyskaniu tych informacji, do których Ty doszedłeś przez lata pracy czy inwestycji w projekty.


adwokat Joanna Machlańska

Potrzebujesz wsparcia prawnego? Skontaktuj się ze mną: 

kancelaria@adwokatmachlanska.pl 

www.adwokatmachlanska.pl