Kto może być sprawcą przestępstwa działania na szkodę spółki?

Przestępstwo ujęte w art. 296 § 1 Kodeksu karnego potocznie nazywane działaniem na szkodę spółki lub nadużyciem zaufania polega na wyrządzeniu znacznej szkody majątkowej wobec osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej (np. spółka cywilna, spółka jawna) poprzez nadużycie udzielonych uprawnień lub niedopełnienie ciążącego obowiązku, będąc obowiązanym na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą ww. osób. Brzmi w sposób dość skomplikowany.

Postaram się rozłożyć ten przepis na czynniki pierwsze i dzisiaj opisać podstawową kwestię dotyczącą tego czynu zabronionego, a mianowicie spróbuję odpowiedzieć na pytanie:

Kto może być sprawcą (podmiotem) przestępstwa działania na szkodę spółki?

Sprawca tego przestępstwa został określony w Kodeksie karnym poprzez podanie treści obowiązków i uprawnień przysługujących sprawcy (tj. zajmowanie się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą), wskazanie podmiotów, dla których te obowiązki i uprawnienia mają być spełniane (osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej) i podstaw prawnych, na których dana osoba podejmuje obowiązki lub uzyskuje uprawnienia (przepis ustawy, decyzja właściwego organu, umowa). Powyższe wskazuje, że nie każda osoba może być sprawcą tego przestępstwa nadużycia zaufania.

Co to oznacza?

W postanowieniu z 27 kwietnia 2001 r. (sygn. I KZP 7/01) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że:

„Za osobę zajmującą się cudzymi sprawami majątkowymi można uznać tylko tego, kogo obowiązki i uprawnienia obejmują łącznie zarówno dbałość o uchronienie powierzonego mienia przed uszczerbkiem, zniszczeniem lub zgubieniem, pogorszeniem stanu interesów majątkowych, jak i wykorzystanie tego mienia w procesie gospodarowania w taki sposób, aby zostało ono powiększone lub wzrosła jego wartość. Ten zatem, kto ma jedynie obowiązki w zakresie dbałości o to, aby stan mienia powierzonego nie uległ pogorszeniu, nie może być uważany za zajmującego się cudzymi sprawami majątkowymi”.

W związku z tym osoba, która zajmuje się wypełnianiem czynności ściśle wykonawczych (służba, robotnicy) czy wypełnianiem ściśle precyzyjnych poleceń (np. ochrona), nie zajmuje się cudzymi sprawami majątkowymi, co w dalszej konsekwencji oznacza, że nie może ona być sprawcą przestępstwa działania na szkodę spółki.

Sprawca przestępstwa działania na szkodę spółki – przykłady

Tytułem przykładu pragnę wskazać, że osobami, które mogą być sprawcą przestępstwa działania na szkodę spółki, są:

• członek zarządu w spółce akcyjnej, spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,
• członek rady nadzorczej,
• członek zarządu fundacji, stowarzyszenia,
• komplementariusz w spółce komandytowej,
• syndyk masy upadłościowej w postępowaniu upadłościowym,
• wykonawca testamentu,
• wspólnik spółki cywilnej,
• dyrektorzy i ich zastępcy poszczególnych, wyodrębnionych zakładów (działów), funkcjonujących w ramach spółki kapitałowej i zatrudnieni w niej w oparciu o umowę o pracę,
• małżonkowie wzajemnie względem siebie, jeżeli z ustawy przysługuje im prawo zarządu majątkiem współmałżonka,
• rodzice względem małoletnich dzieci.

adwokat Joanna Machlańska

Potrzebujesz wsparcia prawnego? Skontaktuj się ze mną:

kancelaria@adwokatmachlanska.pl  +48 509 022 374

www.adwokatmachlanska.pl