Czym jest konfiskata rozszerzona?
Przepadek a konfiskata rozszerzona
W moim wcześniejszym wpisie omówiłam kwestię możliwości orzeczenia przepadku w związku z popełnionym przestępstwem [CZYTAJ]. Wobec tego, że konfiskata rozszerzona nazywana jest „rozszerzonym przepadkiem mienia”, tytułem wstępu do dzisiejszych rozważań przypomnę, na czym polega przepadek Przepadek polega na wskazaniu konkretnych przedmiotów lub praw majątkowych przechodzących na własność Skarbu Państwa i ma na celu zapobieżenie ponownemu użyciu przez sprawcę tego samego przedmiotu do popełnienia kolejnego przestępstwa.
O ile zwykły przepadek obowiązuje w polskim prawie od dawna, to konfiskata rozszerzona jest instytucją stosunkowo nową, ponieważ przepisy jej dotyczące weszły w życie 27 kwietnia 2017 r. W swoim założeniu konfiskata rozszerzona ma obejmować coś więcej niż tylko tylko mienie pochodzące bezpośrednio z przestępstwa czy przedmioty lub narzędzia służące, bądź też przeznaczone do jego popełnienia czy korzyści pochodzące z popełnienia przestępstwa.
Przepadek przedsiębiorstwa stanowiącego własność sprawcy
Począwszy od 27 kwietnia 2017 r., możliwe jest orzeczenie przepadku przedsiębiorstwa stanowiącego własność sprawcy albo jego równowartości, jeżeli przedsiębiorstwo służyło do popełnienia tego przestępstwa lub ukrycia osiągniętej z niego korzyści. Sąd może (lecz nie musi) zdecydować o przepadku takiego przedsiębiorstwa stanowiącego własność sprawcy, jeśli wskutek popełnionego przestępstwa sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości (powyżej 200.000 zł).
Przepadek przedsiębiorstwa niestanowiącego własność sprawcy
Jeśli przedsiębiorstwo należy do innej osoby niż sprawca, to orzeczenie jego przepadku też jest możliwe, lecz tylko wtedy, gdy z popełnionego przestępstwa sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości (powyżej 200.000 zł). Ponadto warunkiem przepadku jest również to, by przedsiębiorstwo służyło do popełnienia tego przestępstwa lub ukrycia osiągniętej z niego korzyści, a jego właściciel chciał, aby przedsiębiorstwo służyło do popełnienia tego przestępstwa lub ukrycia osiągniętej z niego korzyści albo, przewidując taką możliwość, na to się godził.
Korzyści pochodzące z przestępstwa – ciężar dowodu w przypadku konfiskaty rozszerzonej
W przypadku cięższych gatunkowo przestępstw, tj.:
- przestępstwa, z którego popełnienia została osiągnięta, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa znacznej wartości (powyżej 200.000 zł) albo
- przestępstwa, z którego została lub mogła zostać osiągnięta, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa, zagrożone karą pozbawienia wolności, której górna granica jest nie niższa niż 5 lat lub
- przestępstwa, które zostało popełnione w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa
– za korzyść uzyskaną z popełnienia przestępstwa uważa się mienie, które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w okresie 5 lat przed popełnieniem przestępstwa do chwili wydania chociażby nieprawomocnego wyroku.
Oznacza to, że w wyżej wymienionych sytuacjach zostało stworzone domniemanie prawne, polegające na uznaniu, że korzyści, które osiągnął sprawca w ciągu 5 lat przed popełnieniem przestępstwa, pochodzą z przestępstwa. W tym zakresie od tej pory to podejrzany (oskarżony) lub jego obrońca będzie musiał udowodnić, że korzyści te zostały uzyskane legalnie. Prowadzi to do przerzucenia ciężaru dowodu – do 27 kwietnia 2017 r. to oskarżyciel (najczęściej prokurator) musiał udowadniać przestępcze pochodzenie uzyskanych korzyści.
Kiedy dochodzi do orzeczenia konfiskaty rozszerzonej?
Konfiskata rozszerzona może być zastosowana w przypadku:
- skazania,
- gdy społeczna szkodliwość czynu jest znikoma,
- warunkowego umorzenia postępowania
- gdy sąd stwierdzi, że sprawca dopuścił się czynu zabronionego w stanie niepoczytalności,
- śmierci sprawcy,
- umorzenia postępowania z powodu niewykrycia sprawcy,
- zawieszenia postępowania w sprawie, w której nie można ująć oskarżonego albo oskarżony nie może brać udziału w postępowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby.
Szczególnie możliwość orzeczenia konfiskaty rozszerzonej (jak również zwykłego przepadku) w ostatnich trzech wymienionych sytuacjach, które zostały dodane do Kodeksu karnego 27 kwietnia 2017 r., budzi spore wątpliwości.
adwokat Joanna Machlańska
Potrzebujesz wsparcia prawnego? Skontaktuj się ze mną:
Może Ci się spodobać
Obowiązek naprawienia szkody w procesie karnym
